સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ શું છે?

નાણાંકીય આયોજનમાં, લાંબા ગાળાના નાણાંકીય લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરવા માટે બુદ્ધિપૂર્વક બચત અને રોકાણ કરવું મહત્વપૂર્ણ છે. એક લોકપ્રિય ઇન્વેસ્ટમેન્ટ વિકલ્પ જે સલામતી અને વૃદ્ધિની ક્ષમતાનું સંયોજન પ્રદાન કરે છે તે સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) છે. 

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ શું છે?

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટને ઘણીવાર સંચિત FD કહેવાય છે, તે બેંકો અને નાણાંકીય સંસ્થાઓ દ્વારા ઑફર કરવામાં આવતું રોકાણનો એક પ્રકાર છે જેમાં કમાયેલ વ્યાજની સમયાંતરે ચુકવણી કરવામાં આવતી નથી પરંતુ મૂળ રકમમાં ફરીથી રોકાણ કરવામાં આવે છે અથવા ઉમેરવામાં આવે છે. વ્યાજને ફરીથી ઇન્વેસ્ટ કરવાથી તમારા પૈસા કમ્પાઉન્ડિંગની શક્તિને કારણે ઝડપી વધવાની મંજૂરી મળે છે.

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ કેવી રીતે કામ કરે છે?

સંચિત FDs સંયુક્ત વ્યાજના સિદ્ધાંત પર કાર્ય કરે છે, જેનો અર્થ એ છે કે તમારા પ્રારંભિક રોકાણ પર કમાયેલ વ્યાજ પણ સમય જતાં વ્યાજ મેળવે છે. તેઓ કેવી રીતે કામ કરે છે તે વિશે પગલાં અનુસારની સમજૂતી અહીં આપેલ છે:

● તમે મુદત તરીકે ઓળખાતી નિશ્ચિત સમયગાળા માટે બેંક અથવા ફાઇનાન્શિયલ સંસ્થા સાથે એકસામટી રકમ જમા કરો છો.
● બેંક તમારા ડિપોઝિટ પર પૂર્વનિર્ધારિત વ્યાજ દર પ્રદાન કરે છે.
● સમયાંતરે (માસિક, ત્રિમાસિક અથવા વાર્ષિક) વ્યાજની ચુકવણી કરવાના બદલે, બેંક તમારા ડિપોઝિટમાં કમાયેલ વ્યાજને ફરીથી ઇન્વેસ્ટ કરે છે.
● રિઇન્વેસ્ટ કરેલ વ્યાજ તમારી મૂળ રકમમાં ઉમેરવામાં આવે છે, જે આગામી વ્યાજની ગણતરીના સમયગાળા માટે મોટો આધાર બનાવે છે.
● આ પ્રક્રિયા તમારી FD ની મુદત દરમિયાન ચાલુ રહે છે, જે કમ્પાઉન્ડિંગ અસરને કારણે ઍક્સિલરેટેડ દરે તમારા ઇન્વેસ્ટમેન્ટને વધારવાની મંજૂરી આપે છે.
● મેચ્યોરિટી સમયે, તમને અંતિમ રકમ પ્રાપ્ત થાય છે, જેમાં તમારી પ્રારંભિક ડિપોઝિટ સાથે મુદત પર કમાયેલ કુલ વ્યાજ શામેલ છે.

ઉદાહરણ તરીકે, ચાલો કહીએ કે તમે 7% ના વાર્ષિક વ્યાજ દરે 3 વર્ષ માટે સંચિત FDમાં ₹1,00,000 નું રોકાણ કરો છો. તમારું રોકાણ કેવી રીતે વધશે તે અહીં જણાવેલ છે:

● વર્ષ 1: કમાયેલ વ્યાજ = ₹7,000 (1,00,000 x 7%)
● નવું મુદ્દલ = ₹1,07,000 (1,00,000 + 7,000)
● વર્ષ 2: કમાયેલ વ્યાજ = ₹7,490 (1,07,000 x 7%)
● નવું મુદ્દલ = ₹1,14,490 (1,07,000 + 7,490)
● વર્ષ 3: કમાયેલ વ્યાજ = ₹8,014 (1,14,490 x 7%)
● મેચ્યોરિટી રકમ = ₹1,22,504 (1,14,490 + 8,014)

તમે જોઈ શકો તે અનુસાર, દર વર્ષે કમાયેલ વ્યાજ મુદ્દલમાં ઉમેરવામાં આવે છે, જેના પરિણામે નિયમિત એફડી કરતાં વધુ પરિપક્વતા મૂલ્ય મળે છે, જ્યાં વ્યાજની ચુકવણી સમયાંતરે કરવામાં આવે છે.

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટના લાભો

સંચિત FDs ઘણા ફાયદાઓ પ્રદાન કરે છે જે તેમને આકર્ષક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ વિકલ્પ બનાવે છે:

● ઉચ્ચ વળતર: કમ્પાઉન્ડિંગ અસરને કારણે, સંચિત FD નિયમિત FD કરતાં વધુ વળતર ઉત્પન્ન કરે છે, જે સમયાંતરે વ્યાજની ચુકવણી કરે છે.

● સરળતા: કોઈ સમયાંતરે ચુકવણી વગર, સંચિત FD એ ઝંઝટ-મુક્ત ઇન્વેસ્ટમેન્ટ અનુભવ પ્રદાન કરે છે, કારણ કે તમારે વ્યાજને મૅન્યુઅલી ફરીથી ઇન્વેસ્ટ કરવા વિશે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી.

● લાંબા ગાળાનું પ્લાનિંગ: સંચિત FD લાંબા ગાળાના ફાઇનાન્શિયલ લક્ષ્યો માટે આદર્શ છે, જેટલા લાંબા ગાળાના ટેન્યોર સુધી, તમારા પૈસા કમ્પાઉન્ડિંગ દ્વારા વધારવાનો વધુ સમય છે.

● નાણાંકીય શિસ્ત: મેચ્યોરિટી સમયે સંપૂર્ણ રકમ (મૂળ અને વ્યાજ) ચૂકવવામાં આવે છે, તેથી સંચિત FDs નાણાંકીય શિસ્તને પ્રોત્સાહિત કરે છે અને સમય પહેલા ઉપાડને નિરુત્સાહિત કરે છે.

● સુરક્ષા: નિયમિત FD જેવી, સંચિત FD ને ઓછા જોખમના રોકાણો માનવામાં આવે છે, કારણ કે તેઓ બજારમાં વધઘટને આધિન નથી.

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ કેવી રીતે ખોલવી?

સંચિત એફડી ખોલવી એ એક સરળ પ્રક્રિયા છે જે બેંકની શાખામાં ઑફલાઇન અથવા બેંકની વેબસાઇટ અથવા મોબાઇલ એપ દ્વારા ઑનલાઇન કરી શકાય છે. અહીં સામાન્ય પગલાંઓ શામેલ છે:

● બેંક અથવા નાણાંકીય સંસ્થા પસંદ કરો: વિવિધ બેંકો અને નૉન-બેન્કિંગ ફાઇનાન્શિયલ કંપનીઓ (NBFCs) દ્વારા ઑફર કરવામાં આવતા વ્યાજ દરો, ન્યૂનતમ ડિપોઝિટ રકમ અને મુદતના વિકલ્પોની તુલના કરો.

● જરૂરી ડૉક્યૂમેન્ટ એકત્રિત કરો: સામાન્ય રીતે, તમારે KYC (તમારા ગ્રાહકને જાણો) ડૉક્યૂમેન્ટ જેમ કે PAN કાર્ડ, આધાર કાર્ડ અને ઍડ્રેસનો પુરાવો પ્રદાન કરવાની જરૂર પડશે.

● બેંક શાખા અથવા ઑનલાઇન પ્લેટફોર્મની મુલાકાત લો: તમે વ્યક્તિગત રીતે કોઈ શાખાની મુલાકાત લઈ શકો છો અથવા સંચિત FD એકાઉન્ટ ખોલવા માટે બેંકના ઑનલાઇન પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરી શકો છો.

● એપ્લિકેશન ફોર્મ ભરો: તમારી વ્યક્તિગત વિગતો, સંપર્ક માહિતી અને નૉમિનીની વિગતો (વૈકલ્પિક પરંતુ ભલામણ કરેલ) પ્રદાન કરો અને ડિપોઝિટની રકમ, મુદત અને વ્યાજની ચુકવણીનો વિકલ્પ (સંચિત) ઉલ્લેખ કરો.

● ડિપોઝિટ કરો: બેંકની પૉલિસીના આધારે, તમે કૅશ, ચેક અથવા ઑનલાઇન ફંડ ટ્રાન્સફરમાં રકમ ડિપોઝિટ કરી શકો છો.

● કન્ફર્મેશન પ્રાપ્ત કરો: એકવાર પૂર્ણ થયા પછી, તમને તમારા FD ઇન્વેસ્ટમેન્ટને સ્વીકારતી કન્ફર્મેશનની રસીદ અથવા ઑનલાઇન એકાઉન્ટની વિગતો પ્રાપ્ત થશે.

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટનું સંચાલન અને ટ્રેકિંગ

સંચિત FD માં સમયાંતરે વ્યાજની ચુકવણી શામેલ ન હોવાથી, તેમને મેનેજ કરવું અને ટ્રેક કરવું પ્રમાણમાં સરળ છે. અહીં કેટલીક ટિપ્સ છે:

● મેચ્યોરિટીની તારીખને ટ્રૅક કરો: તમને સમયસર અંતિમ ચુકવણી પ્રાપ્ત થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમારી FD ની મેચ્યોરિટી તારીખ નોંધી લો.

● વ્યાજ દરમાં સુધારાઓ તપાસો: જો તમારી પાસે લાંબા ગાળાની સંચિત FD છે, તો વ્યાજ દરોમાં કોઈપણ ફેરફારો વિશે અપડેટ રહો, કારણ કે બેંકો સમયાંતરે તેમના FD દરોમાં સુધારો કરી શકે છે.

● એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ મૉનિટર કરો: સચોટ વ્યાજની ગણતરી અને રેકોર્ડ-રાખવા માટે નિયમિતપણે તમારા એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ ચેક કરો.

● સમયપૂર્વ ઉપાડ દંડને ધ્યાનમાં લો: જો તમારે મેચ્યોરિટી પહેલાં તમારી સંચિત FD ને ઉપાડવાની જરૂર હોય, તો લાગુ પડતા દંડ અથવા શુલ્ક વિશે જાગૃત રહો.

સંચિત અને બિન-સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ વચ્ચેનો તફાવત

સંચિત અને બિન-સંચિત FD વચ્ચેના અંતરને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે, ચાલો મુખ્ય પરિબળોના આધારે તેમની તુલના કરીએ:

તારણ

સંચિત ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ કમ્પાઉન્ડિંગના જાદુ દ્વારા તમારી બચતને વધારવા માટે એક સરળ પણ શક્તિશાળી રીત પ્રદાન કરે છે. પ્રાપ્ત થયેલ વ્યાજને ફરીથી રોકાણ કરીને, તમારા પૈસા ઝડપી દરે વધવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, જે સંચિત FD ને લાંબા ગાળાના ફાઇનાન્શિયલ લક્ષ્યો માટે એક આકર્ષક વિકલ્પ બનાવે છે. તમે નિવૃત્તિ, બાળકોના શિક્ષણ અથવા અન્ય કોઈપણ મુખ્ય લક્ષ્ય માટે બચત કરી રહ્યા છો, જેમાં તમારા રોકાણના પોર્ટફોલિયોમાં સંચિત FD શામેલ છે, તે તમને ન્યૂનતમ જોખમ સાથે તમારા નાણાંકીય ઉદ્દેશોને પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.