નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બૈન્ક

સેક્ટરલ ઇન્ડેક્સ એ એક સ્ટૉક માર્કેટ ઇન્ડેક્સ છે જે અર્થતંત્રની અંદર કોઈ ચોક્કસ ક્ષેત્ર અથવા ઉદ્યોગની કામગીરીને ટ્રૅક કરે છે, જે તે ક્ષેત્રના સ્વાસ્થ્ય અને વિકાસની ક્ષમતા વિશે જાણકારી પ્રદાન કરે છે. આ સૂચકાંકો રોકાણકારોને બેંકિંગ, ટેક્નોલોજી, સ્વાસ્થ્ય કાળજી અથવા ઉર્જા જેવા ઉદ્યોગો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મદદ કરે છે, જે તેમને લક્ષિત રીતે બજારના વલણોનું વિશ્લેષણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. 

સેક્ટરલ સૂચકાંકો સામાન્ય રીતે આ ક્ષેત્રની ટોચની કામગીરી કરતી કંપનીઓથી બનાવવામાં આવે છે, જે બજાર મૂડીકરણ અને લિક્વિડિટી જેવા પરિબળોના આધારે પસંદ કરવામાં આવે છે. આ સૂચકાંકો ઘણીવાર બજારમાં ફેરફારોને પ્રતિબિંબિત કરવા માટે સમયાંતરે ફરીથી બૅલેન્સ કરવામાં આવે છે. સેક્ટરલ ઇન્ડેક્સ એવા રોકાણકારો માટે ઉપયોગી છે જેઓ અર્થવ્યવસ્થાના કોઈ ચોક્કસ સેગમેન્ટમાં કેન્દ્રિત એક્સપોઝર મેળવતી વખતે તેમના પોર્ટફોલિયોમાં વિવિધતા લાવવા માંગે છે.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સ એ NSE પર એક ક્ષેત્રીય સૂચકાંક છે જે વાસ્તવિક સમયમાં ભારતમાં ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની કામગીરીને ટ્રૅક કરે છે. તેમાં પ્રાઇવેટ બેન્કિંગ અને ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસ ઇન્ડસ્ટ્રીના 10 ટ્રેડ કરી શકાય તેવા સ્ટૉક્સનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં એપ્રિલ 2019 થી વજન મર્યાદા 33% છે . 1000 ના મૂળ મૂલ્ય સાથે 5 જાન્યુઆરી, 2016 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવેલ (બેઝની તારીખ: એપ્રિલ 1, 2005), ઇન્ડસ્ટ્રીના ફેરફારોને પ્રતિબિંબિત કરવા માટે ઇન્ડેક્સને અર્ધ-વાર્ષિક રીતે પુનર્ગઠિત કરવામાં આવે છે. 

NSE ઇન્ડિસિસ લિમિટેડ દ્વારા સંચાલિત, ઇન્ડેક્સ ત્રણ સ્તરીય શાસન માળખા હેઠળ કાર્ય કરે છે: BOD, ઇન્ડેક્સ એડવાઇઝરી કમિટી અને ઇન્ડેક્સ મેઇન્ટેનન્સ સબ-કમિટી. નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક બેંચમાર્કિંગ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્રૉડક્ટ માટે કુલ રિટર્ન ઇન્ડેક્સ તરીકે પણ ઉપલબ્ધ છે.

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સ વેલ્યૂની ગણતરી ફોર્મ્યુલાનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવે છે:

ઇન્ડેક્સ વેલ્યૂ = વર્તમાન ઇન્ડેક્સ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન / (બેઝ ફ્રી ફ્લોટ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન * બેસ ઇન્ડેક્સ વેલ્યૂ)

વર્તમાન ઇન્ડેક્સ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન બાકી શેરની સંખ્યામાંથી પ્રાપ્ત કરવામાં આવે છે, જે ઇન્વેસ્ટ કરી શકાય તેવા વજન ફેક્ટર (આઇડબ્લ્યુએફ), કેપિંગ પરિબળ અને કિંમત દ્વારા ગુણાકાર કરવામાં આવે છે. ઇન્ડેક્સ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન પદ્ધતિને અનુસરે છે, તેથી આઇડબ્લ્યુએફ 1 પર સેટ કરવામાં આવે છે.

ઇન્ડેક્સને જાન્યુઆરી 31 અને જુલાઈ 31 ના કટઑફ તારીખો સાથે છ મહિનાના ડેટાનો ઉપયોગ કરીને અર્ધ-વાર્ષિક રીબૅલેન્સ કરવામાં આવે છે . ઘટક સ્ટૉક્સમાં કોઈપણ ફેરફારો માર્ચ અને સપ્ટેમ્બરના છેલ્લા ટ્રેડિંગ દિવસે અસર કરે છે. સસ્પેન્શન, ડિલિસ્ટિંગ અથવા મર્જર, ડિમર્જર અથવા એક્વિઝિશન જેવી કોર્પોરેટ ઇવેન્ટ્સને કારણે સ્ટૉક્સને કાઢી નાખવામાં આવી શકે છે. આ પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરે છે કે ઇન્ડેક્સ ખાનગી બેંકિંગ ક્ષેત્રની વર્તમાન ગતિશીલતાને સચોટ રીતે પ્રતિબિંબિત કરે છે.

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક શેરની કિંમતની ગણતરી સમયાંતરે કૅપ્ડ ફ્રી-ફ્લોટ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશનના આધારે તેના 10 ઘટક સ્ટૉક્સને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવે છે, જે બેઝ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન મૂલ્ય સાથે સંબંધિત છે, અને તે રિયલ-ટાઇમમાં અપડેટ કરવામાં આવે છે. નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સમાં સિક્યોરિટી શામેલ કરવા માટે, તેણે કેટલાક મુખ્ય પાત્રતાના માપદંડને પૂર્ણ કરવા આવશ્યક છે:

● સ્ટૉકને નેશનલ સ્ટૉક એક્સચેન્જ (NSE) પર સૂચિબદ્ધ કરવું જોઈએ અને નિફ્ટી 500 ઇન્ડેક્સનો ભાગ બનવો જોઈએ.
● જો પાત્ર સ્ટૉક્સની સંખ્યા 10 થી ઓછી હોય, તો તેમના સરેરાશ દૈનિક ટર્નઓવર અને છેલ્લા છ મહિનામાં માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશનના આધારે ટોચના 800 રેંકવાળા સ્ટૉક્સમાંથી અતિરિક્ત સ્ટૉક્સ પસંદ કરવામાં આવશે.
● આ સ્ટૉક ખાનગી બેંકિંગ ક્ષેત્રનું હોવું જોઈએ, જેમાં તેની માલિકીના 50% કરતાં વધુ કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકાર દ્વારા ધરાવતું ન હોવું જોઈએ.
● તેણે પાછલા છ મહિનામાં ઓછામાં ઓછી 90% ની ટ્રેડિંગ ફ્રીક્વન્સી જાળવી રાખવી આવશ્યક છે.
● સ્ટૉકમાં ઓછામાં ઓછા છ મહિનાની લિસ્ટિંગ હિસ્ટ્રી હોવી જોઈએ, જોકે માપદંડને પૂર્ણ કરનાર IPO ને ત્રણ મહિના પછી ધ્યાનમાં લઈ શકાય છે.
● NSE ના ફ્યુચર્સ અને ઑપ્શન્સ સેગમેન્ટમાં ડેરિવેટિવ્સ ટ્રેડિંગ માટે સ્ટૉક ઉપલબ્ધ હોવું જોઈએ.
● રિબૅલેન્સિંગ દરમિયાન, એક સ્ટૉકનું વજન 33% સુધી મર્યાદિત છે, જ્યારે સંયુક્ત ટોચના ત્રણ સ્ટૉક્સ 62% થી વધુ ન હોઈ શકે.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સ નેશનલ સ્ટૉક એક્સચેન્જ (NSE) પર સૂચિબદ્ધ ટોચની 10 ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની કામગીરીને ટ્રૅક કરે છે. ઇન્ડેક્સ તેના ઘટક સ્ટૉક્સને ફ્રી-ફ્લોટ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશનના આધારે, કોઈપણ એક સ્ટૉક માટે 33% અને સંયુક્ત ટોચના ત્રણ સ્ટૉક્સ માટે 62% ની કૅપ સાથે વજન આપે છે. માર્ચ અને સપ્ટેમ્બરમાં ફેરફારો અમલમાં મૂકતાં છ મહિનાના ડેટાનો ઉપયોગ કરીને ઇન્ડેક્સને અર્ધ-વાર્ષિક રીબૅલેન્સ કરવામાં આવે છે. 

શામેલ કરવા માટે, સ્ટૉક્સએ નિફ્ટી 500 નો ભાગ બનવા, 90% ની ટ્રેડિંગ ફ્રીક્વન્સી ધરાવતા અને ડેરિવેટિવ ટ્રેડિંગ માટે પાત્ર બનવા જેવા માપદંડોને પૂર્ણ કરવા આવશ્યક છે. આ સુનિશ્ચિત કરે છે કે ઇન્ડેક્સ ખાનગી બેંકિંગ ક્ષેત્રના બજારની ગતિશીલતાઓને સચોટ રીતે પ્રતિબિંબિત કરે છે.

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સમાં ઇન્વેસ્ટ કરવાથી ઘણા લાભો મળે છે. તે ટોચની ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોને એક્સપોઝર પ્રદાન કરે છે, જે ભારતના નાણાંકીય વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. કારણ કે ઇન્ડેક્સનું વજન ફ્રી-ફ્લોટ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન દ્વારા કરવામાં આવે છે અને તેમાં સૌથી પ્રમુખ ખાનગી બેંકો શામેલ છે, તેથી તે બેંકિંગ સેક્ટરમાં વિવિધ પોર્ટફોલિયો પ્રદાન કરે છે, જે વ્યક્તિગત સ્ટૉક સાથે સંકળાયેલા જોખમને ઘટાડે છે. 

વધુમાં, ઇન્ડેક્સને અર્ધ-વાર્ષિક રીબૅલેન્સ કરવામાં આવે છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે તે લેટેસ્ટ માર્કેટ ટ્રેન્ડ અને સેક્ટર ડાયનેમિક્સને પ્રતિબિંબિત કરે છે. નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પોર્ટફોલિયોને બેન્ચમાર્ક કરવા માટે પણ યોગ્ય છે અને તેનો ઉપયોગ ETF જેવા ડેરિવેટિવ્સ દ્વારા ટ્રેડિંગ કરવા માટે કરી શકાય છે, જે વૃદ્ધિ અને સ્થિરતા બંને શોધી રહેલા રોકાણકારોને લવચીકતા પ્રદાન કરે છે.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સ ભારતની ટોચની ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની કામગીરીને ટ્રૅક કરવા માટે NSE દ્વારા 5 જાન્યુઆરી, 2016 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. ઇન્ડેક્સની બેઝ તારીખ 1 એપ્રિલ, 2005 છે, જે 1,000 પૉઇન્ટ્સના બેઝ વેલ્યૂ સાથે છે. તે રોકાણકારોને ખાનગી બેંકિંગ ક્ષેત્રના કેન્દ્રિત દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરવા માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે ભારતની નાણાંકીય પ્રણાલીમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. 

શરૂઆતમાં, ઇન્ડેક્સ 25% પર કોઈપણ એક સ્ટૉકના વજનને મર્યાદિત કરે છે, પરંતુ આ એપ્રિલ 2019 માં 33% સુધી વધારવામાં આવ્યું હતું . ખાનગી બેંકિંગ ક્ષેત્રમાં ફેરફારોને પ્રતિબિંબિત કરવા માટે ઇન્ડેક્સને અર્ધ-વાર્ષિક રીતે પુનર્ગઠિત કરવામાં આવે છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે તે રોકાણકારો માટે સુસંગત અને અપ-ટુ-ડેટ રહે.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક સ્ટૉક્સમાં ઇન્વેસ્ટ કરવા માટે, તમે ડિમેટ એકાઉન્ટ દ્વારા ઇન્ડેક્સમાં સૂચિબદ્ધ વ્યક્તિગત સ્ટૉક્સ ખરીદી શકો છો. વૈકલ્પિક રીતે, તમે ETF અથવા ઇન્ડેક્સ ફંડમાં ઇન્વેસ્ટ કરી શકો છો જે નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સને ટ્રૅક કરે છે, જે ટોચની લાર્જ-કેપ કંપનીઓને એક્સપોઝર મેળવવાની વિવિધ અને વાજબી રીત પ્રદાન કરે છે.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક સ્ટૉક NSE પર સૂચિબદ્ધ ટોચની 10 ખાનગી ક્ષેત્રની બેંક છે, જે ફ્રી-ફ્લોટ માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન અને લિક્વિડિટીના આધારે પસંદ કરવામાં આવે છે.
 

હા, તમે ડિમેટ એકાઉન્ટ દ્વારા નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સમાં સૂચિબદ્ધ કંપનીઓના શેર ટ્રેડ કરી શકો છો. તમે અન્ય સૂચિબદ્ધ સ્ટૉક જેવા માર્કેટ કલાકો દરમિયાન આ સ્ટૉક્સ ખરીદી અને વેચી શકો છો. વધુમાં, તમે વ્યાપક એક્સપોઝર માટે નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સના આધારે ETF અથવા ઇન્ડેક્સ ફંડમાં ઇન્વેસ્ટ કરી શકો છો.
 

નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક ઇન્ડેક્સ નેશનલ સ્ટૉક એક્સચેન્જ (NSE) દ્વારા 5 જાન્યુઆરી, 2016 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
 

હા, તમે BTST (આજે ખરીદો, આવતીકાલ વેચો) વ્યૂહરચનાને અનુસરીને, નિફ્ટી પ્રાઇવેટ બેંક સ્ટૉક્સ ખરીદી શકો છો અને આગામી દિવસે તેમને વેચી શકો છો. આ તમને સામાન્ય સેટલમેન્ટ સમયગાળાની રાહ જોયા વિના ટૂંકા ગાળાની કિંમતની હિલચાલનો લાભ લેવાની મંજૂરી આપે છે.